اطلاعات بیشتر
پارچه زربفت
زري يك صفت نسبي منسوب به زر است. يعني ساخته شده از زر زرين و طلائي، بنابراين زري عبارت است از پارچه هاي زربفت، پارچه اي كه پودهاي آن طلاست. در اين هنر پارچه هائي با نقش و نگارهاي سنتي و تار و پودهائي از ابريشم و گلابتون با دستگاه هاي كاملاً سنتي دستي بافته مي شود. مواد اوليه اين صنعت ابريشم طبيعي است. مراحل بافت زري بافي شامل نقشه بندي، چله كشي، گذراندن ابريشم از وردها و شانه ها مي باشد. دستگاه زري بافي نيز معمولاً ابزار و آلات چوبي است كه به سبك قديمي و ساده ساخته مي شود. هنر زري بافي سابقه تاريخي و طولاني دارد.
مورخين و پژوهشگران مي نويسند هخامنشيان در استفاده از پارچه هاي لطيف و لباس هاي فاخر پيشقدم بوده و پرده هاي الوان ايراني كه با نخ هاي گلابتون بافته شده بودند در دنيا مشهور و معروف بوده اند به طوري كه روميان همه ساله مبالغي براي زري هاي ايران خرج مي كرده اند. از دوران ساسانيان پارچه هاي زربفت بسيار زيبا در موزه ها و كليساهاي اروپا موجود است.
پس از اسلام و بخصوص در عصر سلاجقه نقوش اسلامي با ساساني تلفيق و استفاده خط كوفي در حاشيه پارچه ها باب گشت. در دوران مغول اين هنر دچار زوال گرديد، اما با روي كارآمدن تيموريان مجدداً مورد توجه قرار گرفت. در دوران صفويه و بخصوص بعد از پايتختي اصفهان زري بافي نيز مانند ساير هنرها مورد حمايت جدي قرار گرفت و بهترين استادان به اصفهان دعوت شدند. اين استادكاران در كارگاه هاي مجهزي كه كارگاه شاهي ناميده مي شدند به تربيت شاگردان و توليد پارچه هاي زري بسيار زيبا مشغول شدند. بزودي اين كارگاهها گسترش يافتند و در شهرهاي يزد و كاشان و بقيه نقاط نيز كارگاه هاي شاهي افتتاح شدند. در اين دوره زري بافي با طرح هاي گوناگون و رنگ هاي متنوع به بالاترين سطح رسيد و نقوش بسيار زيبائي از تصاوير حيوانات، پرندگان، گل و گياه، درختان مخصوصاً درخت سرو، گل و مرغ اسليمي و ختائي بر پارچه هاي زربفت بافته شدند و بافته ها نيز با خطوط نسخ و نستعليق تزئين شدند و با آنها مقابر و اماكن مقدسه پوشانده شدند. در دوران صفويه پارچه هاي زربفت و زري هاي ايران به صورت صادرات، هديه به سلاطين و رهبران و سفرا و به صورت هاي ديگر به كشورهاي اروپائي راه يافتند و اين هنر ايراني طرفداران و خريداران بسياري بدست آورد. پس از صفويه به دليل تقليد از غرب هنر زري بافي مورد بي مهري واقع شد اما در سال ۱۳۰۹ شمسي كارگاهي توسط دولت وقت و به اهتمام استاد حسين طاهرزاده بهزاد و به رياست استاد حبيب الله طريقي تأسيس شد. در حال حاضر كارگاه هاي زري بافي ميراث فرهنگي و كارگاه زري بافي و گلابتون سازي هنرستان هنرهاي زيبايي اصفهان به حيات خود ادامه مي دهند. امروز از استادكاران اين هنر نيز مانند هنر قلمكار براي تدريس در دانشگاه استفاده مي شود و استادان اين صنعت تجربيات گرانبار خود را به دانشجويان منتقل مي كنند. از استادان اين هنر مي توان از مرحوم پورعطار و مرحوم پورنقشبند نام برد. از استاداني كه در قيد حيات هستند نيز استاد مهدي شمسعلي است كه با خلق آثار زيبا و نفيس از زوال اين هنر جلوگيري مي كند.
